Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej zaakceptowany przez samorządy

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zaprezentowało kolejną wersję projektu ustawy o ochronie ludności oraz stanie klęski żywiołowej. Uwzględnia ona propozycje organizacji samorządowych, a zmiany dotyczą m.in. tego, że w przypadku ogłoszenia klęski żywiołowej to wójt, burmistrz lub prezydent miasta będą mogli wydawać polecenia kierownikom podmiotów działających na terenie gminy.

Kwestie sporne i najważniejsze zmiany

Treść ustawy o ochronie ludności oraz stanie klęski żywiołowej była kilkukrotnie zmieniana ze względu na krytykę organizacji samorządowych. Wygląda na to, że konflikt został już w dużej mierze zażegnany.

– Najważniejsze zgłaszane przez nas elementy zostały przez ministerstwo uwzględnione. Są jeszcze drobne kwestie sporne, ale możliwe jest, że zostaną one uwzględnione na etapie legislacyjnym w Sejmie. Trzeba przyznać, że pan minister Maciej Wąsik był otwarty na uwagi merytoryczne – zaznacza Dorota Bąbiak-Kowalska, dyrektor ds. prawnych i administracyjnych -operacyjnych w biurze Unii Metropolii Polskich.

Jednym z ważniejszych punktów spornych były zasady finansowania Krajowego Systemu Informatycznego o Zasobach Ochrony Ludności (SI OMNIBUS). System ten jest bazą, w której zgromadzone zostaną dane dotyczące dostępnych sił i środków, które mogą zostać wykorzystane przy realizacji zadań z zakresu ochrony ludności.

W nowej wersji projektu ustawy doprecyzowano, że pieniądze na budowę i utrzymanie tego systemu pochodzić będą z nowoutworzonego Państwowego Fundusz Ochrony Ludności (PFOL).

Ministerstwo dopisało również regulację, że minimalne wymagania w zakresie sił i środków do realizacji zadań z zakresu ochrony ludności na obszarze powiatu lub gminy podlegają uzgodnieniu z właściwym wojewodą. Zmodyfikowano także zapis, że w sytuacji, w której wojewoda wyda staroście lub wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) polecenie uzupełnienia brakujących sił lub środków, a ten nie będzie miał finansowych możliwości wykonania polecenia, wówczas te działania opłacone zostaną ze środków Państwowego Funduszu Ochrony Ludności.

Ministerstwo dodało przepis mówiący o tym, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) podczas stanu klęski żywiołowej wprowadzonej na obszarze jednej gminy będzie mógł występować do kierowników podmiotów działających na obszarze gminy z wnioskami o wykonanie czynności niezbędnych w celu zapobieżenia skutkom klęski lub ich usunięcia, jak starostowie w przypadku klęski na obszarze więcej niż jednej gminy. W przypadku niezdolności do koordynowania działań lub ich niewłaściwego koordynowania, na wniosek wojewody premier będzie mógł orzec w drodze decyzji administracyjnej o przejęciu tych obowiązków przez wojewodę.

Inne ustalenia dotyczące ustawy

określono zadania dla poszczególnych faz zarządzania kryzysowego (zapobiegania, przygotowania, reagowania i odbudowy – art.4);
zapewnienie wsparcia finansowego samorządów w przypadku wydania przez wojewodę polecenia uzupełnienia zasobów w systemie informatycznym OMNIBUS (art. 12 ust. 2);
uznanie, iż zadania nałożone w trybie poleceń na jednostki samorządu terytorialnego będą realizowane przez te jednostki, jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, a więc tym samym będą musiały być refundowane przez rząd (art. 35 ust.15);
wojewoda będzie miał nadzór nad finansami jedynie w zakresie środków przekazywanych w ramach Funduszu Ochrony Ludności (art.16 ust. 1 pkt.5);
wprowadzono korzystne zapisy dotyczące tworzenia i funkcjonowania powiatowych centrów zarządzania kryzysowego przez JST (art.20 ust.5, ust. 7, ust. 9);
stan pogotowia może zostać wprowadzony na okres nie dłuższy niż łącznie 30 dni (art. 31);
stan zagrożenia wprowadza się na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, ale może on być przedłużany,
zniknęły zapisy o pełnomocniku w stanie zagrożenia i są tylko w konstytucyjnym stanie nadzwyczajnym „klęski żywiołowej” (art. 35 usunięto od ust.7 do 13);
pozostawienie koordynacji nad krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym na poziomie JST (w pierwotnych projektach planowano przekazać to do PSP) (art. 61 ust.3);
komendanci formacji obrony cywilnej (wg. projektu Komendanci PSP) podlegać będą organom właściwym ds. obrony cywilnej (wg szczebla: ministrowi właściwemu ds. wewnętrznych, wojewodom, starostom, wójtom, burmistrzom, prezydentom miast) (art.97);
określono jasno zadania własne powiatu i gminy (art. 17 i art. 18).