28 grudnia 2021 r. w programie „Gość Wydarzeń” telewizji Polsat odbyła się rozmowa z Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Marcin Wiącek zapytany został o swój pogląd na kilka tematów, w tym inwigilacji polityków, obowiązku szczepień i ustawy LexTVN.

Instytucja nadzorująca inwigilowanie polityków

RPO zauważył, że system kontroli operacyjnej w naszym kraju ma wiele luk. Jedną z nich jest brak niezależnej instytucji, która nadzorowałaby inwigilowanie polityków. Zaznaczył, że już od wielu lat istnieje potrzeba powołania wspomnianej instytucji.

„W tej chwili te czynności nie odbywają się pod żadną kontrolą. Sąd, który wyraża zgodę na założenie podsłuchu czy na inną formę inwigilacji, potem traci zupełnie nad tym kontrolę. Wymaga to jednak, tak jak jest w innych krajach, powołania niezależnej instytucji, która by nadzorowała te czynności” – powiedział RPO.

Zaznaczył również, że tego typu instytucja zapewniałaby przejrzystość i transparentność w działaniu służb specjalnych.

Obowiązek szczepień i kontrola zaświadczeń covidowych

Marcin Wiącek zapytany został o podstawy prawne dające przedsiębiorcom możliwość kontroli certyfikatów covidowych. Jego zdaniem wprowadzanie takich restrykcji powinno być wynikiem debaty parlamentarnej zwieńczonej podpisem prezydenta.

RPO zauważył trudną sytuację przedsiębiorców związaną z obowiązkiem wprowadzania limitu osób przebywających jednocześnie w przestrzeni zamkniętej, np. w restauracjach. Obowiązujące prawo nie daje jednak przedsiębiorcom uprawnień do kontroli zaświadczeń covidowych.

„Żeby respektować te ograniczenia nie ma innego wyjścia jak okazanie takiego zaświadczenia o szczepieniu, wyniku testu bądź dokumentu poświadczającego, że jest się ozdrowieńcem. W tej chwili to się odbywa na podstawie obopólnego porozumienia między np. restauratorem a klientem – dodaje Wiącek.

Kolejne pytanie, na które odpowiedział RPO, dotyczyło obowiązkowego szczepienia pracowników służby zdrowia. Odpowiedział, że środowiska lekarskie z aprobatą przyjęły przedstawioną im propozycję. Wyraźnie zaznaczył jednak, że tego typu rozwiązania powinny być wprowadzone drogą ustawy.

Na pytanie dotyczące wprowadzenia obowiązku szczepień odpowiedział, iż powinno mieć ono miejsce „w sytuacji absolutnej konieczności”. W pierwszej kolejności powinno się stosować łagodniejsze środki, np. opracowanie systemu zachęt.

Ustawa medialna

Marcin Wiącek wypowiedział się także o projekcie wprowadzenia ustawy medialnej LexTVN. Zaznaczył, że decyzja prezydenta o niepodpisaniu wyżej wymienionej ustawy jest dobra dla wolności mediów w naszym kraju. Cytując: „Podtrzymałem opinię, która została jeszcze przez mojego poprzednika skierowana do Sejmu, o tym, że ustawa była niezgodna z Konstytucją. Prezydent sprzeciwiając się tej ustawie uniemożliwił wejście w życie niekonstytucyjnego prawa”.

RPO podkreślił, że podpisanie takowej ustawy mogłoby narazić nasz kraj na odpowiedzialność przed trybunałem arbitrażowym. Polska jest bowiem stroną Traktatu Waszyngtońskiego z 1990 roku.

Sprawa sądownictwa i wniosku do TK

Rzecznik Praw Obywatelskich zabrał głos w sprawie funkcjonowania polskich sądów oraz wniosku złożonym w sprawie Kodeksu postępowania administracyjnego: „W moich stanowiskach wskazuję na konieczność dokonania pewnych zmian w zasadach funkcjonowania władzy sądowniczej w Polsce. Jego zdaniem „należałoby wprowadzić nowe zasady powoływania sędziów w skład Krajowej Rady Sądownictwa. Należałoby również wycofać się ze zmian wprowadzonych w 2019 roku, umożliwiających pociągnięcie sędziów do odpowiedzialności dyscyplinarnej za treść wydawanych orzeczeń, jak również należałoby wprowadzić rozwiązania umożliwiające przerwanie działalności izby dyscyplinarnej Sądu Najwyższego w obecnym kształcie”. Jak zaznaczył później, „w tej chwili istnieją regulacje, które zagrażają niezawisłości sędziów i niezależności sądów i je należałoby zmienić podążając za tym co wynika z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, ale również Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.”.

Marcin Wiącek wypowiedział się następnie o wniosku dotyczącym nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego:

„Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego wprowadza zakaz wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, jeżeli od doręczenia takiej decyzji upłynęło 30 lat. Meritum takiego rozwiązania nie budzi wątpliwości i jest zasadne. Problemem jest przepis przejściowy, który nakazuje umorzenie wszystkich toczących się postępowań w sytuacji, gdy decyzja administracyjna pochodzi sprzed 30 lat lub więcej. Moim zdaniem jest to niedopuszczalne z punktu widzenia zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ponieważ ludzie, którzy wszczynali postępowania nieważnościowe, a ich celem jest uzyskanie odszkodowania za bezprawie, które zostało im wyrządzone w okresie państwa komunistycznego, podejmowali określone działania, przeznaczali określone środki, aby dochodzić swoich praw i teraz z dnia na dzień zniweczono te starania, a to było często niezależne od tych ludzi, ponieważ w wielu przypadkach dokładali należytej staranności tylko organy administracji przez wiele lat prowadziły te postępowania. Uważam, że TK powinien przyjrzeć się temu i ocenić, czy rzeczywiście nie doszło do zachwiania pewności prawa i zaufania obywateli do państwa.”

Cała rozmowa z Rzecznikiem Praw Obywatelskich dostępna jest pod następującym adresem: https://www.polsatnews.pl/wideo-program/gosc-wydarzen-prof-marcin-wiacek_6799008/

Źródło: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-polsat-inwigilacja-szczepieniach-lextvn