Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wyniki kontroli przeprowadzonej w 35 jednostkach z terenu siedmiu województw. Z przeprowadzonych czynności wynika, że wciąż dysponujemy zbyt małą liczbą mieszkań komunalnych przystosowanych do osób z niepełnosprawnościami.

Mieszkania dla osób z niepełnosprawnościami
Zgodnie z ratyfikowaną przez Polskę w 2012 r. Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych z 2006 r. państwa mają obowiązek zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami odpowiednich warunków życia i ochrony socjalnej oraz prawo do prowadzenia życia samodzielnie – środkami ustawodawczymi, administracyjnymi i wszelkimi innymi.

Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gmin. Zgodnie ze znowelizowaną w 2018 r. ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz o zmianie kodeksu cywilnego gminy mają obowiązek określić w zasadach wynajmowania lokali warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób z niepełnosprawnościami. Nowe przepisy miały przyczynić się do rozwiązania problemu braku wsparcia osób niepełnosprawnych w zakresie mieszkalnictwa.

Kontrola NIK
Kontrola przeprowadzona przez NIK objęła 35 jednostek z terenu siedmiu województw, w tym 19 miast na prawach powiatu i 16 jednostek zarządzających komunalnymi zasobami mieszkaniowymi.

Najważniejsze wnioski wysnute przez NIK po zakończeniu kontroli:
• miasta nadal mają za mało mieszkań dla osób z niepełnosprawnościami, choć zasoby takich lokali wciąż się zwiększają.
• miasta wdrożyły akty niezbędne przy procedurze przydzielania mieszkań komunalnych osobom z niepełnosprawnościami, jednak nie wszędzie dokumenty te zawierały precyzyjne kryteria dla osób ubiegających się o przydział lokalu oraz określone warunki, jakie muszą spełniać te lokale.
• gdy ubiegający odrzucali oferowany lokal z powodu niedostosowania go do ich potrzeb, w niektórych gminach osoby te wykreślano z listy oczekujących, co było niezgodne z ustawą o zasobie mieszkaniowym gminy (uzmg).

Z raportu NIK wynika, że miasta opracowały i uchwaliły Programy Wieloletnie dotyczące gospodarki zasobem mieszkaniowym. W dwóch miastach Programu przez pewien czas nie było, w trzech innych natomiast uchwalone Programy Wieloletnie nie w pełni odpowiadały wymogom uzmg.

Miasta przyjęły też „Zasady wynajmowania lokali”. W ośmiu wypadkach stwierdzono w nich nieprawidłowości – niezgodnie z uzmg stanowiono, że odmowa przyjęcia lokalu traktowana jest jako rezygnacja z ubiegania się o przydział mieszkania i skutkuje skreśleniem z listy oczekujących. W dwóch miastach w „Zasadach” nie określono warunków, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób z niepełnosprawnościami, co również było niezgodne z uzmg.

Ciekawym spostrzeżeniem jest to, że w okresie objętym kontrolą zasób mieszkaniowy badanych miast uległ zmniejszeniu (łącznie o ok. 5,6%), a jednocześnie o ponad 54% wzrosły zasoby komunalnych lokali przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnościami. Nie zmienia to jednak faktu, że takich mieszkań jest wciąż zbyt mało, przez co czas oczekiwania na przydział lokalu w niektórych przypadkach jest bardzo długi – rekord wynosi aż 17 lat i 9 miesięcy.

NIK kieruje wnioski pokontrolne do prezydentów, burmistrzów i wójtów – dotyczą one zintensyfikowania działań mających na celu powiększenie zasobu mieszkaniowego dostępnego dla osób z niepełnosprawnościami.

Źródło: Raport NIK