Zgodnie z Konstytucją RP wymiar sprawiedliwości w Polsce sprawuje Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy wojskowe oraz właśnie sądy administracyjne. Głównym zadaniem sądów administracyjnych jest sprawowanie kontroli nad działalnością administracji publicznej. Ponadto rozstrzygają one spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji publicznej. Z perspektywy obywateli najważniejsze znaczenie ma jednak orzekanie przez sądy administracyjne w wyniku wniesienia skargi.

Misja sądownictwa administracyjnego 

Według J. Zimmermanna sądownictwo administracyjne ma na celu  kontrolowanie administracji publicznej z pozycji niezawisłego organu, funkcjonującego poza strukturą administracji publicznej. To właśnie sądownictwo administracyjne ocenia zaskarżone działania administracji oraz wydala z obrotu prawnego działania wadliwe.

Podział sądownictwa administracyjnego

Na początku należy przybliżyć art. 184 Konstytucji. Zgodnie z nim Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. W związku z tym na sądy administracyjne w Polsce składają się wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny – organizacja

Wojewódzkie sądy administracyjne (WSA) są tworzone w drodze rozporządzenia Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego dla jednego lub dla większej liczby województw.

Wojewódzki Sąd Administracyjny dzieli się na wydziały, które tworzy i znosi Prezes NSA – wydziałem kieruje prezes WSA, wiceprezes WSA albo wyznaczony sędzia. W skład WSA wchodzą prezes WSA, a także wiceprezes lub wiceprezesi WSA, sędziowie i asesorzy sądowi.

Organami WSA są: Prezes Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego o Kolegium Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – organizacja

W skład Naczelnego Sądu Administracyjnego wchodzą Prezes NSA, wiceprezesi oraz sędziowie. Liczbę stanowisk sędziowskich w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, w tym liczbę wiceprezesów NSA, ustala Prezydent RP, na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Prezesa NSA powołuje Prezydent RP na sześcioletnią kadencję spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA.

W skład NSA wchodzą następujące Izby: Izba Finansowa, Izba Gospodarcza, Izba Ogólnoadministracyjna, Kancelaria Prezesa NSA, Biuro Orzecznictwa.

Naczelny Sąd Administracyjny ma siedzibę w Warszawie.

Magdalena Jóźwiak

Bibliografia:

J. Zimmermann, Prawo administracyjne, Wolter Kluwer, Warszawa 2016

Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168)

Konstytucja RP (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483)

Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2002 nr 153 poz. 1270)

http://www.nsa.gov.pl

Magdalena Jóźwiak – studentka Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, uczestniczka programu Administracja Pod Kontrolą.

Przeczytaj część 2 – https://administracjapodkontrola.pl/aktualnosci/sadownictwo-administracyjne-w-polsce-cz-2/.