Rząd szykuje kolejną nowelizację ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Głównym celem procedowanych zmian ma być walka ze smogiem i ubóstwem energetycznym oraz poprawa efektywności energetycznej budynków. Wprowadzenie rozwiązań, które realizują te cele wiąże się z nowymi obowiązkami nałożonymi na samorządy.

Projekt nowelizacji powstał w Ministerstwie Klimatu, które po ostatniej rekonstrukcji rządu zostało połączone z Ministerstwem Środowiska. Ustawa przewiduje m.in. uruchomienie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków oraz usprawnienie działania programów „Czyste Powietrze” i „Stop Smog”. Co więcej właściciele i zarządcy nieruchomości, którzy przed wejściem w życie nowych regulacji eksploatowali źródła ciepła lub spalania (kotły gazowe, kotły na paliwa stałe, piece kaflowe, kuchnie węglowe), będą składać do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o ich posiadaniu. W związku z ogromem przewidywanych zmian planowane jest także utworzenie nowej linii kredytowej dla gmin, która ma zapewnić realizację założeń ustawy.

Ciekawą kwestią jest uruchomienie Centralnej Ewidencji Emisyjności budynków. Ma to być centralny system do identyfikowania źródeł niskiej emisji z budynków. Docelowo system przyjmie postać elektronicznego rejestru, obsługiwanego przez aplikację dostępną w wersji mobilnej i webowej. Utworzenie ewidencji zostało powiązane z wprowadzanymi zmianami w funkcjonującym programie “Stop Smog”. W ewidencji znajdą się również informacje o formach pomocy społecznej lub innym wsparciu udzielanych ze środków publicznych mieszkańcom. Kryterium wpisu budynku do systemu będzie moc źródła, niezależnie od formy prawnej użytkowania budynku, tj. użytkowania przez osobę prywatną czy przedsiębiorcę. Oszacowano, że w CEEB znajdzie się informacja o 5-6 mln budynków, rocznie ma do niej trafiać ok. 500 tys. budynków. Powszechna inwentaryzacja budynków ma być połączona ze składaniem do końca 2021 roku deklaracji pisemnych dotyczących źródeł ciepła i spalania.

Wcześniej projektem ustawy zajmowało się Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (aktualnie Ministerstwo Rozwoju). Omawiana nowelizacja jest pokłosiem dwóch raportów: ministerialnego z przeglądu funkcjonowania ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów w latach 2009-2016 oraz Instytutu Techniki Budowlanej o stanie technicznym budownictwa z wielkiej płyty.

W związku z tym zmiany wprowadzono w następujących obszarach:

• Większa pomoc przy wzmacnianiu wielkiej płyty;
• Wsparcie samorządów gminnych realizujących przedsięwzięcia remontowe;
• Promowanie kompleksowej termomodernizacji;
• Uproszczenie zasad ubiegania się o premię termomodernizacyjną i remontową;
• Premia kompensacyjna bardziej dostępna;
• Rozwiązania dostosowujące do uwarunkowań prawnych i ekonomicznych

Ratio legis obowiązywania jest jasne – walka o czyste powietrze. Aż 36 polskich miast znajduje się wśród 50 miast świata z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem. Dzięki proponowanym zmianom samorządy zostaną wyposażone w instrumenty, które mogą przyczynić się realizacji wyżej omawianych celów. Niemniej będzie na nich spoczywać ogromna odpowiedzialność tj. będą musiały rozliczać się przed instytucjami centralnymi z wdrażania określonych rozwiązań, oraz będą musiały kontrolować podmioty, które będą bezpośrednio z nich korzystały.

W tym temacie warto przytoczyć głos organizacji bezpośrednio zaangażowanych w walkę o czyste powietrze. Organizacje społeczne takie jak MIWO – Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej Szklanej i Skalnej oraz Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu (PSPS) popierają kolejne zmiany w ustawie o termomodernizacji, jednak z pewnymi zastrzeżeniami. Według MIWO proponowane zmiany mają szansę przyczynić się do zniwelowania kolejnych barier związanych z przedsięwzięciami niskoemisyjnymi i sprawią, że Program Stop Smog stanie się bardziej popularny w gminach, chociażby poprzez ograniczenia niektórych limitów. Niemniej najpierw musi poczekać aż projekt trafi do sejmu i w jakim kształcie zostanie uchwalony. Dopiero wtedy będziemy mogli dokonać wstępnej oceny.