W trakcie rozmów podczas Komisji Skarbników Unii Metropolii Polskich poruszone zostały kwestie dotyczące finansów jednostek samorządu terytorialnego. UMP chce przywrócenia samorządom niezależności finansowej i tym samym możliwości decydowania o kierunkach rozwoju i polityce lokalnej.

Unia Metropolii Polskich we współpracy ze Związkiem Miast Polskich utworzyła dokument „Diagnoza i recepty na główne problemy samorządu terytorialnego 2023”, który razem z proponowanymi rozwiązaniami przekazała w Senacie podczas Dnia Samorządu Terytorialnego.

Rosnące problemy finansowe

W latach 2016-2023 samorząd terytorialny doświadczył ograniczenia autonomii. Działania te mają swoje skutki na płaszczyźnie dochodów własnych samorządów – one spadły, zależność od dotacji wzrosła, co doprowadziło do deficytu finansowego. Według osób dokonujących analizy najbardziej niepokojącą sytuacją jest rosnąca luka finansowa w edukacji, gdzie różnica pomiędzy wydatkami bieżącymi na oświatę a subwencją oświatową, która ma ją finansować, wzrasta w tempie 3 miliardów złotych rocznie.

– Celem naszych rekomendacji jest przede wszystkim zapewnienie JST pełnej rekompensaty skutków zmian podatkowych z lat 2019-2022 , jak również: zwiększenie dochodów JST przez przyznanie samorządom udziałów w PIT ryczałtowym; urealnienie i stabilizacja wysokości subwencji oświatowej; usunięcie wad mechanizmu wyrównawczego oraz poprawa jakości usług na przykład w zakresie transportu publicznego świadczonych na obszarach funkcjonalnie związanych z miastami – wyjaśnia Piotr Tomaszewski, skarbnik Miasta Bydgoszczy.

„Diagnoza i recepty na główne problemy samorządu terytorialnego 2023”

W dokumencie zaznaczono, że głównym problemem jest luka finansowa w edukacji, która osiągnęła 37 mld zł, a zadłużenie JST wzrosło do 91 mld zł. Deficyt bilansowy wyniósł prawie -9 mld zł. Dochody własne JST były ograniczone, a dotacje były przyznawane arbitralnie.

Pilne działania zaproponowane przez samorządowców:

• zwiększenie udziałów JST w podatkach dochodowych, m.in. przez przyznanie JST udziałów w PIT ryczałtowym,
• przywrócenie subwencji rozwojowej w 2023 roku, aby wyrównać ubytki w wpływach z PIT.

Długoterminowe zmiany systemowe zaproponowane przez samorządowców:

• zwiększenie autonomii finansowej JST poprzez promowanie lokalnej przedsiębiorczości i inwestycji,
• ustalenie obiektywnych kryteriów przyznawania dotacji celowych, uwzględniających realne potrzeby JST.

Źródło: Prawo.pl