Sytuacja związana z wirusem SARS CoV-2 diametralnie zmieniła sposób życia każdego z nas, dotyczyło to nie tylko swobód związanych z przemieszczaniem się, prowadzeniem działalności gospodarczej i innymi indywidualnymi obostrzeniami wirusowymi. W reżimie sanitarnym działały i do tej pory działają również instytucje administracji państwowej.

Zamknięte dla interesantów urzędy, wrzucanie podań do specjalnych skrzynek podawczych, zdalna praca pracowników administracji czy też brak publiczności podczas rozpraw sądowych to tylko nieliczne rzeczy, które spotkały administrację publiczną podczas epidemii koronawirusa. Dla Fundacji Court Watch Polska to właśnie ta ostatnia sytuacja tj. brak publiczności na rozprawach sądowych okazała się być przyczynkiem do działań. Zdaniem Fundacji taka sytuacja była i wciąż jest łamaniem wolności konstytucyjnej.

W maju ubiegłego roku Ministerstwo Sprawiedliwości wydało zalecenia dotyczące funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w reżimie sanitarnym. W ramach tych ustaleń ograniczono dostępność publiczności do rozpraw sądowych. Zalecenia te zostały również wydane przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, które to stowarzyszenie miesiąc po wydaniu przez siebie zaleceń pod wpływem nacisku ze strony min. Court Watch Polska wycofało się z poczynionych przez siebie ustaleń.

W czerwcu 2020 roku Fundacja Court Watch Polska rozpoczęła działania mające na celu nagłośnienie ich zdaniem problemu związanego z brakiem publiczności na rozprawach. Zdaniem fundacji zalecenia te łamią art. 45 Konstytucji RP, który głosi: „1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. 2. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie.” W opinii fundacji pandemia wirusa nie była wystarczającą przesłanką związaną z bezpieczeństwem państwa, aby ograniczać dostęp publiczności do rozpraw.

Pierwszym działaniem Fundacji było stworzenie raportu dotyczącego ilości zarządzeń prezesów sądów powszechnych, które ograniczały dostęp publiczności do rozpraw. Okazało się, że takie zarządzenia wykluczające dostęp osób obserwujących rozprawy wydane zostały w 40% instytucji. Następnie fundacja wysłała szereg listów do prezesów sądów, którzy podjęli taką decyzję informując ich, że ich zdaniem łamią oni Konstytucję RP. Następnie w reżimie sanitarnym fundacja zorganizowała konferencję dotyczącą jawności rozpraw na ponad 200 osób. Odbywały się również webinaria w tej sprawie.

W styczniu bieżącego roku fundacja zaprotestowała przeciwko projektowi zmian przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego. Zdaniem Fundacji projekt ten jawnie łamał konstytucję ograniczając konstytucyjną zasadę jawności postępowań sądowych. Parlament uchwalił ustawę, która obecnie czeka na podpis Prezydenta. Fundacja zaapelowała do Prezydenta o veto w tej sprawie.