Na łamach serwisu kurierpodlaski.pl ukazał się artykuł dotyczący funkcjonowania zarządu powiatu łosickiego.

Po ostatnim wyroku sądu administracyjnego może się wydawać, że powiat łosicki posiada dwa pełnoprawne zarządy powiatu. Poniżej prezentujemy tekst Pani Anny Kondraciuk, który ukazał się na łamach Kuriera Podlaskiego:

„30 kwietnia br. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził nieważność dwóch uchwał Rady Powiatu Łosickiego: z 18 sierpnia 2020 r. w przedmiocie nieudzielenia wotum zaufania zarządowi powiatu i z 3 września 2020 r. o odwołaniu zarządu powiatu. Tym samym... obecnie w powiecie łosickim jest dwóch „ważnych” starostów, dwa „ważne” zarządy. Pytanie który „ważniejszy”? Wyrok – co ważne – nie jest prawomocny.

Decyzja WSA jest skutkiem rozpatrywania dwóch skarg złożonych przez byłą starostę Katarzynę Klimiuk.

Przypomnijmy – Rada Powiatu Łosickiego 18 sierpnia ub.r. podjęła uchwałę w sprawie nieudzielenia ówczesnemu Zarządowi Powiatu Łosickiego absolutorium, wotum zaufania, a w konsekwencji 3 września – jego odwołania. W opinii odwołanej wtedy starosty Katarzyny Klimiuk, nieudzielenie wotum związane było ze stronniczością niektórych radnych i brakiem zgodnej z przepisami prawa oceny sprawozdania finansowego powiatu. Stanowisko starosty poparła także Regionalna Izba Obrachunkowa, która wielokrotnie w swojej opinii podkreślała obszary, jakie należało oceniać podczas analizy budżetu powiatu dokonywanej przez komisję rewizyjną rady.

– Budżet został wykonany i bardzo dokładnie przedstawiony. Zatem powinno być odniesienie do budżetu, a nie odniesienie do oceny politycznej. Komisja rewizyjna podeszła bardzo stronniczo i nie oceniła wykonania budżetu za rok 2019. Komisja rewizyjna w żadnym względzie nie była uprawniona do formułowania wniosku o nieudzielenie wotum dla zarządu powiatu – mówiła po sierpniowej sesji starosta.

RIO też opiniowała negatywnie

Komisja rewizyjna zobowiązana jest do zaopiniowania wykonania budżetu powiatu i wystąpienia z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi. Wniosek zaś podlega zaopiniowaniu przez RIO. Ta wniosek o nieudzielenie absolutorium zaopiniowała negatywnie. W uchwale RIO napisano m.in., że „Nie można czynić organowi wykonawczemu zarzutu z tytułu wykonywania budżetu w takim zakresie, w jakim zobowiązała go do tego rada poprzez swoje uchwały (…) Skład Orzekający RIO zwraca kategorycznie uwagę, że przedmiotem oceny winny być wyłącznie wykonanie budżetu przez zarząd powiatu, a nie jakiekolwiek inne sprawy”.

Warto przypomnieć, że do RIO wpłynął wniosek członków komisji rewizyjnej, w którym radni podnieśli zarzuty naruszenia prawa materialnego oraz naruszenie zasad procedowania nad nieudzieleniem absolutorium zarządowi przez przewodniczącą komisji – Wandę Frączek, która, ich zdaniem, dopuściła się manipulacji. „Uchwała została podjęta w warunkach uniemożliwiających wszystkim członkom komisji przedstawienie swojego stanowiska w sprawie wniosku o absolutorium. Jako radni nie mieli wiedzy w momencie głosowania, jakie są przyczyny, dla których komisja miałaby nie wyrazić pozytywnej opinii w sprawie absolutorium. Tego typu manipulacja, jakiej dokonała Przewodnicząca Komisji, zaprzecza wszelkim standardom demokratycznego państwa prawa, jakim niewątpliwie jest Państwo Polskie” –napisano we wniosk

Mimo tak poważnych zarzutów i uchybień proceduralnych, 9 radnych sprzeciwiło się udzieleniu wotum zaufania ówczesnemu zarządowi: Michał Soszyński, Marek Gromadzki, Barbara Michoń (PiS), Wanda Frączek (Porozumienie Samorządowe Łosice), Iwona Muder, Michał Michaluk, Bożena Niedzielak, Marian Waszczuk i Grażyna Kasprowicz (PSL). Przeciwko udzieleniu absolutorium za wykonanie budżetu za 2019 rok byli: Marek Gromadzki, Barbara Michoń, Michał Soszyński (PiS), Michał Michaluk, Marian Waszczuk, Iwona Muder, Bożena Niedzielak oraz Grażyna Kasprowicz (PSL).

Starosta się odwołała

Jak informowaliśmy – odwołana starosta Katarzyna Klimiuk zdecydowała się złożyć skargę do WSA. Wskazanej uchwale zarzuciła: naruszenie przepisów art. 30 a ust.9 w związku z ust. 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, a także art. 7 Konstytucji RP – poprzez podjęcie uchwały dotyczącej nieudzielenia zarządowi powiatu wotum zaufania bez przeprowadzenia debaty nad raportem o stanie powiatu, podczas gdy przeprowadzenie tej debaty było obowiązkowe. Istotne było też to, że nie sporządzono wymaganego prawem pisemnego uzasadnienia tej uchwały.

Jak mówiła nam we wrześniu: – W trakcie debaty radni powinni ustalić, czy zarząd zrealizował swoje obowiązki, w szczególności w zakresie realizacji polityki, programów, strategii i uchwał, w tym przekazanych zarządowi do realizacji przez radę powiatu, jakie są przyczyny ewentualnego braku realizacji tych aktów i czy winą za nie można obciążyć zarząd, czy też były one wynikiem obiektywnych uwarunkowań. W przypadku braku akceptacji dla działań zarządu, radni powinni wyartykułować zarzuty, z zastrzeżeniem, że winny one się odnosić wyłącznie do spraw przedstawionych w raporcie.

W niniejszej sprawie żaden z radnych nie sformułował zastrzeżeń odnoszących się sensu stricto do raportu przygotowanego przez zarząd. Pytania zadawane staroście nie dotyczyły informacji ujętych w raporcie. Dodatkowo uchwała nie zawiera pisemnego uzasadnienia, które pozwalałoby mieszkańcom powiatu oraz organom nadzoru zapoznać się z rzeczywistymi motywami rozstrzygnięcia radnych, co stanowi rażące naruszenie art. 30 a ust.9 w związku z ust. 1 u.s.p oraz art. 7 Konstytucji RP.

Drogi – najważniejszy zarzut

Rada Powiatu Łosickiego w odpowiedzi na skargę wniosła o jej oddalenie. Wg rady „debata nad raportem o stanie Powiatu Łosickiego została przeprowadzona (...). W trakcie debaty głos zabrało 4 radnych: Bożena Niedzielak, Iwona Muder, Michał Michaluk, Grażyna Kasprowicz. Część z tych radnych zabierała głos dwukrotnie. Z treści ich wystąpień wynika, iż w sposób szczegółowy odnieśli się do treści raportu. Zdecydowana większość zarzutów każdego z radnych, którzy zabrali głos w debacie dotyczyła inwestycji na drogach powiatowych. Zdaniem radnych, w 2019 r. było zbyt mało inwestycji drogowych. Zarządowi Powiatu Łosickiego zarzucono brak złożenia wniosków o dofinansowanie inwestycji drogowych. (...) Ponadto w debacie przeprowadzono dyskusje w trakcie, której wszyscy, w tym Zarząd, oraz obywatele mogli poznać motywy decyzji o nieudzieleniu wotum zaufania. Wg rady, dyskusja dotyczyła całej działalność organu wykonawczego za 2019 r. Radni nie prezentowali jedynie krytycznego stosunku względem opisu tychże działań, np. w zakresie ich niekompletności, a kwestionowali całą działalność organu wykonawczego w zakresie realizacji, głównie inwestycji drogowych, które dla większości samorządów stanowią istotną część ich działalności, albowiem dotyczą bezpośrednio ich mieszkańców – wyborców. W dyskusji zwrócono uwagę na problemy nieujęte w raporcie jak m.in. nieinformowanie radnych i wójtów o podejmowanych zadaniach, samowolnego decydowania o wyborze dróg podlegających remontowi oraz na inne”.

Sąd zauważył jednak, że skarga podlegała uwzględnieniu, właśnie przez brak uzasadnienia, „bez którego Sąd nie może przeprowadzić w sposób właściwy kontroli jej legalności, gdyż byłaby ona równoznaczna z przerzuceniem na Sąd rozpatrzenia raportu o stanie powiatu”, którego rozpatrzenie podlega z mocy ustawy wyłącznej kognicji rady powiatu. „Brak uzasadnienia uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wotum zaufania organowi wykonawczemu, stanowi więc istotne naruszenie prawa”.

Raport o stanie powiatu

Instytucja wyrażania przez radę powiatu wotum zaufania dla zarządu jest instytucją nową, wprowadzoną do ustawy o samorządzie powiatowym w art. 30a. W przepisie tym został przewidziany obowiązek zarządu powiatu, przedstawienia radzie co roku, do 31 maja, raportu o stanie powiatu, który podlega rozpatrzeniu podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała rady powiatu w sprawie udzielenia lub nieudzielenia zarządowi absolutorium. Raport ten obejmuje podsumowanie działalności zarządu w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów i strategii, uchwał rady powiatu. Nad przedstawionym raportem przeprowadza się debatę, w której radni zabierają głos bez ograniczeń czasowych, głos mogą zabierać też mieszkańcy.

Nie tylko radni decydują

Sąd zaznaczył, że „wyłączna kompetencja rady do rozpatrzenia raportu o stanie powiatu i podjęcia uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wotum zaufania z tytułu rozpatrzenia raportu, nie może być realizowana w warunkach dowolności, gdyż wymaga dochowania przewidzianych prawem procedur oraz przeprowadzenia rzeczowej debaty nad raportem o stanie powiatu, którego zawartość powinna obejmować wszechstronne podsumowanie działalności (...).  

Sąd uznał, że brak sporządzenia uzasadnienia uchwały o nieudzieleniu wotum zaufania zarządowi powinien skutkować stwierdzeniem jej nieważności w oparciu o art. 147 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Rada Powiatu Łosickiego, odstępując od uzasadnienia zaskarżonej uchwały, w sposób istotny naruszyła art.30 ust. 2, 3 i 9 ustawy o samorządzie powiatowym.

Nieważną staje się uchwała kolejna – o odwołaniu zarządu. Tym samym... obecnie w powiecie łosickim jest dwóch „ważnych” starostów, dwa „ważne” zarządy powiatu. Pytanie który „ważniejszy”? A przypomnijmy, że po wrześniowym odwołaniu zarządu, odwołano też kolejny. Co z uchwałami podejmowanymi w międzyczasie? Podpisywanymi umowami? Czekamy na opinie prawników. Interesuje też nas opinia Czytelników, wyborców radnych.

Wyrok WSA jest nieprawomocny. Radzie Powiatu Łosickiego przysługuje odwołanie do Naczelnego Sadu Administracyjnego.”

Komentarz APK

Pierwszy zarząd jest zarządem legalny. Został przywrócony na mocy wyroku sądu, jednak wyrok nie jest prawomocny – może ulec zmianie. Zarząd może realizować swoje ustawowe kompetencje.

W związku z tym uchwały wydane przez drugi i trzeci zarząd są nieważne, ponieważ były podejmowane przez niewłaściwy skład zarządu. Jednak nie oznacza to, że z mocy prawa tracą moc.

Art. 79 ust 1 ustawy o samorządzie powiatowym:

Uchwała organu powiatu sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia organowi nadzoru.

Art. 81

1. Po upływie terminu, o którym mowa w art. 79 ust. 1, organ nadzoru nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały organu powiatu. W tym przypadku organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały należy do sądu.

Każda uchwała wydana przez drugi i trzeci zarząd może być przedmiotem skargi do WSA. Skargę może wnieść jedynie ten podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone. WSA z urzędu nie zajmie się wszystkimi uchwałami i nie uchyli ich, ponieważ będzie to burzyć pewność obrotu prawnego.

Istotny jest także art. 82:

1.  Nie stwierdza się nieważności uchwały organu powiatu po upływie 1 roku od dnia jej podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały w terminie, o którym mowa w art. 78 ust. 1, albo jeżeli uchwała jest aktem prawa miejscowego.

2.  Jeżeli nie stwierdzono nieważności uchwały z powodu upływu terminu określonego w ust. 1, a istnieją przesłanki stwierdzenia nieważności, sąd administracyjny orzeka o niezgodności uchwały z prawem. Uchwała taka traci moc prawną z dniem orzeczenia o jej niezgodności z prawem. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego co do skutków takiego orzeczenia stosuje się odpowiednio.

Należy mieć na uwadze, że wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie jest nieprawomocny i może być przedmiotem odwołania do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Tekst oryginalny – https://kurierpodlaski.pl/artykul/czy-powiat-losicki-ma/1178921?fbclid=IwAR2IXbgao9n2MoUIr-4XBCLGVTjFdsddPTqOrjLDdhLO4J-MAUzrqGY_MPU