Naczelny Sąd Administracji (dalej: NSA) przychylił się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej: WSA) we Wrocławiu i oddalił skargę kasacyjną Wójta Gminy K. w związku z nieudostępnieniem informacji publicznej.

Batalia o dostęp do dokumentów urzędowych

W maju 2018 r. obywatel E. S. skorzystał z prawa dostępu do informacji publicznej i skierował wniosek do Wójta Gminy K. o udostępnienie m.in. kserokopii wydruków księgowych rozliczonych delegacji służbowych wszystkich pracowników Urzędu Gminy K. za lata 2012 – 2017. Organ odmówił, a obywatel E. S. złożył skargę do WSA i w dniu 5 lutego 2020 r. sprawa trafiła na kanwę sądową.

Wojewódzki Sąd Administracyjny stanął po stronie skarżącego

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu dotyczący bezczynności Wójta w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej był jednoznaczny: stwierdzono bezczynność, która miała znamię rażącego naruszenie prawa. Wójt Gminy K. musiał dodatkowo zwrócić kwotę 100 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania sądowego na rzecz skarżącego.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że informacje o które wnioskował skarżący miały charakter informacji publicznej, ponieważ były związane z wydatkami ponoszonymi przez Gminę na podróże służbowe pracowników, finansowane ze środków publicznych. WSA również wskazał, że na równi trzeba traktować udostępnienie informacji wymijającej, nieprecyzyjnej albo niepełnej z całkowitym nieudostępnieniem informacji.

Sąd pierwszej instancji jasno określił, że organ dopuścił się bezczynności w rozpatrzeniu wniosku skarżącego i wskazał, że „nie miała ona miejsca z rażącym naruszeniem prawa, albowiem organ administracji nie pozostawał zupełnie bierny w rozpatrzeniu wniosku skarżącego z maja 2018 r. i kolejnych wniosków i udzielał jednak odpowiedzi na składane wnioski”.
Wójt nie daje za wygraną i składa skargę kasacyjną

Wójt Gminy K. postanowił złożyć skargę kasacyjną, zaskarżając wyrok w całości. Obejmowała ona informację publiczną w postaci wydruku zestawienia (lub kserokopii tego dokumentu), rozliczonych poleceń wyjazdu wszystkich pracowników Urzędu Gminy za lata 2012 – 2017, tj. dokumentu, którym Wójt Gminy K. nie dysponował.

Wniesiono „o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie skargi w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.”

Za uzasadnienie skargi kasacyjnej uznano, że skarżący „na bieżąco otrzymuje żądane dokumenty, przy czym sam sposób formułowania przez niego wniosków o udostępnienie określonych dokumentów – pozostaje możliwy do zrealizowania”. Z sentencji zaskarżonego wyroku wynikało, że organ nie mógł zrealizować czynności o które prosił wnioskodawca ze względu na to, że dokumenty dotyczące delegacji były przechowywane wyłącznie przez okres pięciu lat.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę

Wyrokiem z dnia 23 lutego 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że dokumenty powinny zostać udostępnione, a dodatkowo wskazał, że skarżący jest radnym Gminy K. i upoważnia go to do bazy dokumentów, które w normalnym trybie nie byłyby udostępnione:

„Intencją organu jest udostępnienie skarżącemu wszystkich wymaganych przez niego danych nie tylko z uwagi na fakt, że kieruje on wnioski w trybie przepisów o dostępie do informacji publicznej, lecz także z tego powodu, iż skarżący piastuje funkcję radnego Gminy K. i z tego tytułu może domagać się nawet dokumentów, które w innym trybie nie mogły być mu udostępnione.”

Sąd drugiej instancji stwierdził, że radny Gminy K. bardzo jasno precyzował swoje żądania na piśmie ze stycznia 2019 r. Wskazał w nim, że „oczekuję wydruku księgowego (wystarczy wpisać kod i okres a imienny wydruk delegacji wszystkich pracowników powstanie) lub kserokopii takiego wydruku, – chodzi o delegacje rozliczone (oczywistym jest, że delegacje pobrane, a niezdane do księgowości nie będą ujęte w wykazie (nie trzeba filozofa by to zrozumieć), – za okres od dnia 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2017 r. włącznie (też moim zdaniem zrozumiałe).”

WSA podkreślił również, że „w orzecznictwie sądów administracyjnych nie budzi wątpliwości, iż z bezczynnością organu mamy do czynienia zarówno gdy wynika z niepodjęcia przez organ określonych czynności względem wniosku o udostępnienie informacji publicznej, jak również w sytuacji udzielenia wnioskodawcy informacji innej niż ta, której oczekiwał, informacji wymijającej, nieprecyzyjnej, a także przedstawienia informacji niebędącej pełną odpowiedzią na wniosek zainteresowanego podmiotu.”

W sytuacji, gdy organ nie jest w posiadaniu żądanej informacji publicznej, to powinien powiadomić o tym wnioskodawcę na piśmie i wykazać na to dowody np. skasowania dokumentów archiwalnych. WSA dodał, że „takiego wyraźnie sformułowanego stanowiska organu nie można odnaleźć w jakimkolwiek piśmie organu, skierowanym do wnioskodawcy przed wniesieniem skargi do sądu.”

Sąd drugiej instancji przychylił się do spostrzeżeń wnioskodawcy, że „dokumenty księgowe należy przechowywać tylko przez określony okres, nie świadczy o tym, że organ już ich nie posiada. Szczególnie dotyczy to dokumentów wytworzonych przez ostatnie 5 lat przed otrzymaniem wniosku. Ponadto została przypomniana odpowiedzialność karana za nieudostępnienie posiadanej informacji publicznej, mimo że organ jest do tego zobowiązany. Zostało to uregulowane w art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej: „Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”

Źródła:

1. Wyrok NSA z 23.02.2021 r., III OSK 2800/21, LEX nr 3126568
2. Wyrok WSA we Wrocławiu z 5.02.2020 r., IV SAB/Wr 160/19, LEX nr 3041223